
Việc bé bị biếng ăn, khó hấp thu, không mập mạp bằng các bạn bằng tuổi chính như là nỗi lo của rất nhiều bố mẹ hiện nay. Tình trạng suy dinh dưỡng thường thường gặp ở các trẻ độ dưới 5 tuổi, nhất là lứa tuổi 6 tháng đến 24 tháng tuổi. Đây là giai đoạn chuyển từ bú mẹ sang ăn các thức ăn bổ sung chất dinh dưỡng. Vì vậy, có bố mẹ hãy chú ý chế độ dinh dưỡng cho trẻ suy dinh dưỡng hợp lý.
Cách đơn giản nhất để có thể nhận biết được trẻ có đang phát triển bình thường hay không là hàng tháng các bố mẹ hãy theo dõi diễn biến cân nặng của trẻ. Hàng tháng nếu trẻ có biểu hiện tăng cân đều đặn đó là dấu hiệu cực kỳ quan trọng của một trẻ em đang khỏe mạnh phát triển bình thường. Trẻ không tăng cân chính là dấu hiệu báo động về sức khỏe và nuôi dưỡng chưa tốt và phù hợp với trẻ. Bài viết dưới đây chúng tôi chia sẽ cho bố mẹ về chế độ dinh dưỡng cho trẻ suy dinh dưỡng.
Mục lục
Dựa vào nguyên nhân để lên chế độ cho trẻ suy dinh dưỡng
Trẻ bị suy dinh dưỡng thường là do tổng hợp của nhiều yếu tố khác nhau:
- Do chế độ dinh dưỡng cho trẻ: Nuôi trẻ không đúng phương pháp khi mẹ bị thiếu hoặc mất sữa sớm. Cho trẻ ăn các thực phẩm bổ sung không đúng cả về số lượng lẫn chất lượng. Nguyên nhân quan trọng nhất hay gặp là do bà mẹ thiếu kiến thức dinh dưỡng hoặc không có thời gian chăm sóc con cái.
- Do ốm đau kéo dài: Trẻ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, tiêu hóa nhiều lần. Biến chứng sau các bệnh viêm phổi, sởi, lỵ…
- Do thể tạng dị tật: Trẻ đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai, các dị tật sứt môi, hở hàm ếch, tim bẩm sinh.
- Do điều kiện kinh tế xã hội: Suy dinh dưỡng là một bệnh của nghèo nàn và lạc hậu; có liên quan đến kinh tế, văn hóa, dân trí. Đây là mô hình hệ bệnh tật đặc trưng của các nước đang phát triển.
Muốn biết trẻ có bị suy dinh dưỡng hay không các bà mẹ cần phải theo dõi cân nặng thường xuyên cho trẻ trên biểu đồ phát triển. Nếu thấy 2-3 tháng liền trẻ không tăng cân cần phải đưa trẻ đi khám bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân.
Cơ sở để lên dinh dưỡng cho trẻ suy dinh dưỡng
Cân nặng của một trẻ bình thường sẽ có những thay đổi gì?
- Trẻ lúc mới sinh cân nặng trung bình khoảng 3 kg. Nếu trẻ đủ tháng nhưng cân nặng dưới 2,5 kg là bị suy dinh dưỡng bào thai
- Trong 3 tháng đầu trẻ phát triển rất nhanh: tăng 1-2 kg /tháng, 3 tháng tiếp theo trẻ tăng 500 – 600gam/ tháng. Trung bình, trẻ nặng gấp đôi lúc sinh khi được 5 tháng tuổi, gấp 3 lúc 12 tháng tuổi và gấp 4 lúc 24 tháng tuổi
- 6 tháng sau của năm đầu tiên, sẽ tăng khoảng 200 – 500 gam/ tháng. Đến 1 tuổi, bé có thể nặng gấp 3 lần lúc mới sinh
- Từ 2 tuổi đến 10 tuổi trẻ tăng trung bình 2 – 3 kg/ năm. Trẻ 6 tuổi nặng 20 kg
Sự phát triển chiều cao bình thường của trẻ sẽ có những thay đổi gì?
Chiều cao trung bình của trẻ lúc mới sinh ở khoảng 50 cm
- Sau đó trung bình 1 năm trẻ sẽ cao thêm 5 – 7 cm/ năm cho tới lúc dậy thì. Năm thứ 2 tăng 12 cm, năm thứ 3 tăng 9 cm và từ năm thứ 4 tăng 7 cm. Trẻ 4 tuổi cao 1 mét
- Sau 4 tuổi, trung bình mỗi năm trẻ tăng 5 cm
Dinh dưỡng cho trẻ suy dinh dưỡng
Nguyên tắc chung trong một bữa ăn cho trẻ suy dinh dưỡng
Đó chính là cố gắng làm tăng năng lượng và tăng chất dinh dưỡng trong bữa ăn cho trẻ; tùy theo lứa tuổi và mức độ dung nạp của trẻ
- Nấu đặc: bắt đầu từ khi ăn đặc trẻ phải được ăn từ loãng đến đặc dần. Vì nếu loãng, nhiều nước thì năng lượng sẽ thấp; dạ dày trẻ bị đầy bởi nước và không thể chứa thêm dù bữa ăn đó chưa đủ năng lượng. Trẻ từ 6 – 9 tháng, mỗi ngày nên cho ăn 2 đĩa bột khuấy đặc như hồ; mỗi đĩa phải đủ 4 nhóm chất: đạm, bột, rau, mỡ.
- Tăng bữa ăn: ngày ăn 5-6 bữa, nên cho trẻ ăn thêm bữa phụ để giúp trẻ đỡ chán ăn. Cho trẻ uống nửa ly sữa, nửa cốc sữa chua, nửa quả chuối… Tại sao chỉ là nửa ly sữa, nửa cốc sữa chua, nửa quả chuối vì nếu cho trẻ ăn hết khi trẻ đã chán ăn, trẻ có thể non trớ, sợ ăn dẫn tới biếng ăn.
- Tăng dầu mỡ và thành phần giầu năng lượng. Trong chế độ ăn ngoài bột, cháo hoặc cơm thức ăn cần ăn thêm các thực phẩm có năng lượng cao như dầu, mỡ, các thực phẩm giầu Protein động vật như thịt, cá, trứng sữa. Các loại rau xanh và quả tươi giầu Vitamin. Khi cai sữa mẹ tránh tình trạng ăn quá nhiều chất bột, thiếu chất đạm sẽ gây cho trẻ suy dinh dưỡng
Bổ sung thêm nhiều chất dinh dưỡng cần thiết
Khi trẻ bị suy dinh dưỡng thì trẻ cần bổ sung một số vi chất dinh dưỡng. Các Vitamin và muối khoáng cần thiết cho sự phát triển của trẻ.
- Canxi: Thức ăn giầu canxi gồm các sản phẩm từ sữa, phô mai,sữa chua, rau xanh thẫm, sản phẩm từ đậu tương, cá.
- Kẽm: Giúp tăng hấp thu, tăng tổng hợp chất đạm, tăng cảm giác ăn ngon miệng cho trẻ; thiếu kẽm làm chậm phát triển chiều cao, rối loạn phát triển và gây biếng ăn do rối loạn vị giác. Trẻ biếng ăn kéo dài dễ bị suy dinh dưỡng. Thực phẩm giầu kẽm: Thịt bò, hải sản, con sò, ngũ cốc nguyên hạt.
- Vitamin D: Thực phẩm có Vitamin D gồm dầu gan cá, nhất là loại cá béo, cá hồi. Thực phẩm giầu vitaminD giúp tăng cường hấp thu canxi làm xương chắc khỏe và tăng trưởng tốt.
- Vitamin A: Vitamin A có vai trò tạo sắc tố võng mạc, giúp mắt nhìn rõ hơn. Thức ăn giầu Vitamin A, dầu gan cá, củ cà rốt, bí đỏ, quả đu đủ, khoai lang.
Đối với trẻ bị suy dinh dưỡng, việc bổ sung Vitamin A, sắt, kẽm, muối iốt, canxi, đa vi chất hiệu quả giúp trẻ bắt kịp đà tăng trưởng. Việc cho trẻ ăn đúng cách sẽ giúp trẻ cải thiện được chiều cao, cân nặng tốt nhất.