
Hiện nay, tình trạng trẻ sơ sinh bị thiếu máu xảy ra nhiều khiến các bậc cha mẹ lo lắng cho con mình. Thiếu máu ở trẻ sơ sinh không phải là hiếm. Theo đó, đa số trẻ sơ sinh khỏe mạnh đều bị thiếu máu nhẹ và không cần điều trị. Tuy nhiên, mẹ hãy thực hiện kiểm tra sức khỏe khi mang thai và sau khi sinh để có thể phát hiện kịp thời tình trạng bất thường của thai nhi nhé! Vậy điều trị thiếu máu ở trẻ sơ sinh có cần thiết không? Những yếu tố gây ra bệnh thiếu máu ở trẻ sơ sinh là gì? Làm cách nào để biết trẻ sơ sinh có bị thiếu máu hay không? Các bố mẹ hãy cùng các chuyên gia của chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Mục lục
Khái niệm thiếu máu ở trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh bị thiếu máu có số lượng hồng cầu thấp hơn bình thường. Các tế bào hồng cầu chứa hemoglobin. Đây là một loại protein làm cho máu có màu đỏ và vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Đồng thời, các tế bào hồng cầu sẽ mang CO2 ra khỏi các mô và trở lại phổi. Khi số lượng tế bào hồng cầu quá thấp, máu mang ít oxy hơn. Trẻ có thể mệt mỏi và suy nhược.
Bên cạnh đó, tủy xương có vai trò tạo ra các tế bào máu. Thông thường, ở trẻ vừa mới sinh cho đến 3 – 4 tuần tuổi, tủy xương tạo ra rất ít tế bào hồng cầu mới. Do đó, trẻ sẽ có sự giảm nhẹ số lượng hồng cầu trong 2 đến 3 tháng đầu đời. Đây gọi là tình trạng thiếu máu sinh lý.
Những biểu hiện thiếu máu ở trẻ sơ sinh
Hầu hết trẻ sơ sinh bị thiếu máu nhẹ hoặc trung bình đều không có triệu chứng. Trong trường hợp thiếu máu vừa có thể khiến trẻ chậm chạp hoặc ăn kém. Theo đó, biểu hiện thiếu máu ở trẻ sơ sinh còn biểu hiện ở các triệu chứng:
- Da nhợt nhạt.
- Vận động chậm chạp .
- Có nhịp tim nhanh và thở nhanh khi nghỉ ngơi.
Trong các trường hợp thiếu máu nặng, da của trẻ có thể xanh xao, nhịp tim nhanh, mạch nhanh nhỏ khó bắt của sốc và huyết áp thấp cùng với nhịp thở nhanh, nông. Siêu âm có thể thấy gan lách to, vàng da.
Theo đó, các sĩ sẽ cho trẻ các xét nghiệm để chẩn đoán mức độ và nguyên nhân thiếu máu như: Các xét nghiệm ban đầu bao gồm các chỉ số tế bào hồng cầu, hematocrit, huyết sắc tố, hồng cầu lưới, MCV,… ( huyết đồ), nhóm máu và test Coombs, nước tiểu, men G6PD, tìm máu trong phân, Kleihauer-Betke, virus parvo,.. Từ kết quả này các bác sĩ sẽ tìm được nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả với từng thể bệnh của trẻ như uống sắt, truyền máu, điều trị nguyên nhân mắc phải như nhiễm virus…
Những yếu tố dẫn đến trẻ bị thiếu máu
Trẻ sơ sinh bị thiếu máu có rất nhiều lý do. Chúng có thể bao gồm:
Thiếu máu sinh lý
Hầu hết trẻ sơ sinh đều bị thiếu máu trong vài tháng đầu đời. Đây được gọi là thiếu máu sinh lý. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu máu này là do cơ thể bé phát triển nhanh. Tủy xương chưa kịp sản xuất đủ hồng cầu cho cơ thể.
Hồng cầu bị phá vỡ quá nhanh
Vấn đề này thường xảy ra khi nhóm máu của mẹ và bé không phù hợp. Điều này làm các tế bào hồng cầu của trẻ bị phá hủy nhanh chóng bởi các kháng thể từ máu của mẹ. Những em bé này thường bị vàng da (tăng bilirubin máu). Không chỉ vậy, thiếu máu ở trẻ sơ sinh cũng có thể do nhiễm trùng hoặc rối loạn di truyền.
Trẻ bị mất quá nhiều máu
Thường xuyên lấy máu trẻ sơ sinh bị ốm cũng có thể góp phần gây ra bệnh thiếu máu. Máu được lấy ra mà cơ thể không sản xuất kịp để bù lại gây thiếu máu ở trẻ sơ sinh. Mất máu cũng có thể xảy ra ở trẻ thiếu hụt vitamin K. Vitamin K là chất giúp cơ thể hình thành cục máu đông và giúp kiểm soát chảy máu. Thiếu vitamin K có thể gây ra bệnh xuất huyết ở trẻ sơ sinh, đặc trưng là dễ bị chảy máu. Để ngăn ngừa chảy máu, trẻ sơ sinh thường được tiêm vitamin K khi mới sinh. Các nguyên nhân khác bao gồm: chảy máu bên trong và việc truyền máu giữa em bé và mẹ khi em bé còn trong bụng mẹ.
Trẻ em bị sinh non
Trẻ sinh non có số lượng hồng cầu thấp hơn. Các tế bào hồng cầu này cũng có tuổi thọ ngắn hơn so với các tế bào hồng cầu của trẻ sinh đủ tháng. Đây được gọi là thiếu máu khi sinh non. Thiếu máu sinh non thường ảnh hưởng đến trẻ có tuổi thai dưới 32 tuần và trẻ phải nằm viện nhiều ngày.
Những biến chứng của thiếu máu ở trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh đột ngột bị mất một lượng máu lớn trong quá trình chuyển dạ hoặc sinh nở có thể bị sốc, xanh xao, nhịp tim nhanh và huyết áp thấp, kèm theo thở nhanh, nông. Nếu trẻ sơ sinh thiếu máu là do sự phân hủy nhanh chóng của các tế bào hồng cầu, nó sẽ làm tăng sản xuất bilirubin. Việc này sẽ làm da và lòng trắng mắt trẻ sơ sinh có màu vàng.
Phương pháp chẩn đoán thiếu máu ở trẻ sơ sinh
Để chẩn đoán một trẻ sơ sinh có bị thiếu máu hay không, các bác sĩ phải nghiên cứu kỹ bệnh sử và thăm khám lâm sàng, đặc biệt chú ý đến tình trạng tim mạch, vàng da, lách to, gan to và mọi hiện tượng thể chất bất thường. Các xét nghiệm ban đầu nên bao gồm một số kiểm tra toàn bộ tế bào máu với các chỉ số tế bào hồng cầu, hồng cầu lưới, xét nghiệm vết máu ngoại vi và thử nghiệm antiglobulin trực tiếp (test Coombs).
Trước khi sinh
Trước khi sinh, các bác sĩ có thể siêu âm và đôi khi sẽ thấy các dấu hiệu thiếu máu ở thai nhi.
Sau khi sinh
Lúc này, các bác sĩ sẽ chẩn đoán thiếu máu dựa trên các triệu chứng và được xác nhận bằng các xét nghiệm trên mẫu máu của trẻ. Ngoài ra, ở Hoa Kỳ, trẻ sơ sinh được kiểm tra một số nguyên nhân gây thiếu máu khác. Chẳng hạn như thiếu men G6PD.
Các cách điều trị thiếu máu ở trẻ sơ sinh
Tùy theo thể trạng và nguyên nhân thiếu máu, các bác sĩ sẽ xác định phương pháp điều trị nào là tốt nhất cho con bạn. Nhiều trẻ sơ sinh bị thiếu máu không cần điều trị.
- Hầu hết trẻ sơ sinh khỏe mạnh đều bị thiếu máu nhẹ và không cần điều trị.
- Đối với bệnh thiếu máu do mất máu nhanh, trẻ sẽ được truyền dịch qua đường tĩnh mạch và truyền máu.
- Đối với bệnh thiếu máu do bệnh tan máu, trẻ cũng có thể cần truyền máu. Nhưng trẻ thường được điều trị bằng cách thay máu. Điều này vừa làm giảm mức bilirubin vừa làm tăng số lượng hồng cầu cho trẻ.
- Trẻ sơ sinh bị vàng da có thể được điều trị bằng đèn chiếu hoặc “đèn bili”, giúp hạ thấp mức bilirubin.
- Một số trẻ sơ sinh được chỉ định bổ sung chất sắt lỏng để giúp chúng tăng số lượng hồng cầu nhanh hơn.
Tất cả trẻ sơ sinh bị thiếu máu cần được chú trọng về việc ăn uống. Bởi vì chế độ ăn uống phù hợp sẽ giúp con bạn tạo ra các đầy đủ các tế bào hồng cầu.